Er is in de leiderschapsliteratuur veel aandacht voor de kenmerken van een effectieve leider. Meestal ligt de aandacht dan op de persoonlijke kenmerken van een leider of de interactie tussen leider, groep en/of context.

Maar veel minder aandacht is er voor ‘de ideale leider’ vanuit het perspectief van de volger.

Een interessant onderzoek dat daar wel op ingaat is een onderzoek door Van Vugt, Hogan & Kaiser (2008). Bovendien is het een interessant onderzoek omdat dit volger-gezichtspunt wordt geschetst vanuit evolutiepsychologie.

Dus: wat leert ons de evolutiepsychologie over de ‘ideale’ leider vanuit het gezichtspunt van de volger?

Allereerst schetsen de auteurs vier invalshoeken van leiderschap vanuit evolutiepsychologie:

• Wat motiveert iemand om de leiding te nemen en waarom zijn sommige leiders effectiever van anderen?
• Wordt iemand een leider vanuit zijn/haar specifieke persoonlijkheidsontwikkeling?
• Wanneer verscheen leiderschap voor het eerst bij mensen of ‘vergelijkbare’ species?
• Vergroot leiderschap de kansen op overleven en kansen voor individuen en groepen?

Vervolgens beschrijven de auteurs op basis van deze invalshoeken verschillende stadia van de evolutie de ontwikkeling van leiderschap.

Interessant is hoe zij de kenmerken beschrijven van de laatste drie fasen van evolutie en het type leiderschap:
Deze laatste drie fasen van leiderschap noemen zij: ‘Band an Tribal Leadership’, ‘Chiefs, Kings en Warlords’ en ‘State and business Leadership’.

Zij beschrijven dat met de overgang naar de laatste fase in de evolutie een meer vervreemdende leiderschapsstijl is ontstaan en dat de volger de leider nog het liefst ziet zoals in de fase van Band and Tribal Leadership. En dat deze ‘ideaalkenmerken’ zijn:

1. Integriteit (goede leiders kunnen vertrouwd worden)
2. Goede leiders zijn eerlijk en genereus
3. Goede leiders laten bescheidenheid zien
4. Besluitvaardig: goede leiders nemen goede beslissingen voor de groep
5. Vaardigheid: goede leiders dragen bij aan het functioneren van de groep
6. Visie: goede leiders benadrukken aantrekkelijke en inspirerende groepsdoelen.